دادخواست دعوای تقابل باید در دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به دعوای اصلی را دارد مطرح شود. در صورتیکه دعوا در شورای حل اختلاف باشد، باید در شورا مطرح شود. اگر در دادگاه باشد، دعوای متقابل نیز باید در همان دادگاه مطرح شود. اگر دادخواست دعوای متقابل بر اساس شرایط لازم مطرح نشود و از جهتی دیگر با هم ارتباط کامل نداشته باشند، در این صورت دادگاه اقدام به تفکیک دعاوی مطرح شده میکند. در صورتیکه خود دارای صلاحیت محلی و ذاتی برای رسیدگی به دادخواست متقابل باشد، به طور جداگانه رسیدگی می کند.

در این مقاله به موضوعات ذیل پرداخته شده است:

• دعوای تقابل، شرایط دعوای تقابل
• دعوای متقابل با موضوع اصلی دارای یک منشاء، با دعوای اصلی دارای ارتباط کامل
• تکلیف دادگاه در مورد دعوای متقابل
• دعوای متقابل در مرحله واخواهی ،در مرحله تجدیدنظر
• مهلت قانونی طرح دعوای تقابل

• شرایط رد دعوای متقابل، مستندات قانونی ،هزینه دادرسی
• اشخاص دارای حق طرح دعوای متقابل، مرجع صالح رسیدگی
• نظریه مشورتی قوه قضائیه
• رأی وحدت رویه دیوان عالی کشورشماره 722 در مورد قابلیت استماع دعوی اعسار که مدیون در اثناء رسیدگی به دعوی داین مطرح کرده است.
• وکیل پایه یک دادگستری گروه حقوقی آساک

دعوای تقابل

دعوایی است که خوانده در برابر خواهان مطرح می کند و پاسخ خواهان را بدین وسیله می دهد و یا ممکن است بدین واسطه ادعای جدیدی را مطرح نماید و الزام خوانده را به انجام امری بخواهد. این دعوا در مرحله بدوی قابل طرح است. بدین صورت که خواهان دعوایی راعلیه خوانده مطرح می نماید و سپس خوانده با دلایلی که ارائه می دهد در مقابل ادعای خواهان طرح دعوا می کند.

شرایط دعوای تقابل

شرایط مطرح کردن این دعوا شامل موارد ذیل است:

• موضوع مطروحه باید با موضوع اصلی ناشی از یک منشاء باشد.
• موضوع مطروحه باید با موضوع اصلی ارتباط کامل داشته باشد.

دعوای متقابل با موضوع اصلی دارای یک منشاء

یک منشاء بودن بدین معناست که ریشه هر دو دعوا یک چیز باشد. خواهان نسبت به خواسته اصلی دادخواست اجاره مطرح می کند. در صورتیکه خواهان خواسته ای با عنوان غصب در مقابل دعوای اجاره خواهان مطرح نماید، چنین دعوایی عنوان دعوای تقابل را ندارد. زیرا منشاء هر دو دعوا یک چیز نیست. در صورتیکه خواهان دعوایی با عنوان الزام موجر به تنظیم قرارداد اجاره اجاره رسمی مطرح نماید و خوانده دعوایی تحت عنوان تخلیه مستاجر از بابت تعدی و تفریط مطرح نماید به جهت منشاء واحد هر دو دعوا، دادگاه به دادخواست دعوای تقابل در همان دادگاه رسیدگی می نماید.

دعوای متقابل با دعوای اصلی دارای ارتباط کامل

منظور از ارتباط بین دعوای اصلی و دعوای مطرح شده از سوی خوانده این است که اتخاذ تصمیم در هر کدام از دعاوی در دیگری موثر باشد. ممکن است خواهان دعوایی تحت عنوان الزام خوانده به سند رسمی ملکی اقامه نماید و در این بین خوانده دعوایی با عنوان ابطال معامله مطرح نماید. در صورت ابطال معامله، دعوای الزام به تنظیم سند رسمی نیز منتفی میشود و بین این دو دعوا ارتباط کامل وجود دارد.

تکلیف دادگاه در مورد دعوای متقابل

زمانیکه دعوایی توسط خواهان مطرح می شود، خوانده می تواند برطبق دادخواستی بر دعوای خوانده این دعوا را مطرح نماید. در این مواقع دادگاهی که به دعوای اصلی رسیدگی می نماید. در صورتیکه صلاحیت ذاتی داشته باشد، به صورت توما به دعوای متقابل خوانده نیز رسیدگی می کند. در صورتیکه دادگاه رسیدگی کننده به دعوای اصلی تشخیص دهد که دعوای مطرح شده توسط خوانده، شرایط اقامه دعوای تقابل را ندارد، اما دادگاه رسیدگی کننده صلاحیت ذاتی و محلی در رسیدگی را دارا می باشد بایستی به دعوای مطروحه توسط خوانده به صورت جداگانه رسیدگی نماید. دعاوی مانند تهاتر، صلح ، فسخ، رد خواسته در کل دعاوی که جهت دفاع از دعوای اصلی مطرح میشوند, عنوان دعوای تقابل را دارا نمی باشند و از این جهت نیازی به تقدیم دادخواست جداگانه ندارند و دادگاه به عنوان دفاعیات خوانده به آن رسیدگی می کند.

دعوای متقابل در مرحله واخواهی

واخواهی یکی از مراحل رسیدگی در دادگاه است و مربوط به زمانی است که خوانده به دلیل اینکه ابلاغ به وی نرسیده است و یا ابلاغ به صورت قانونی بوده است، در مرحله بدوی و یا تجدیدنظر حضور نیابد و دفاعیات خود را مطرح نکند و هیج لایحه دفاعیه ای نیز به دادگاه ارائه ندهد. قانون فرصتی مجدد به وی جهت بیان دفاعیات اعطا نموده است که این فرصت را مرحله واخواهی می نامند. در مرحله واخواهی خوانده می تواند دفاعیات خویش را مطرح کند. اما دعوای تقابل در مرحله واخواهی قابل مطرح شدن نیست.

دعوای تقابل در مرحله تجدیدنظر

مرحله تجدیدنظر مرحله ای از دادرسی است که در آن هریک از طرفین که معترض به رای بدوی باشند می توانند به رای صادره اعتراض کنند. اگر دعوایی در مرحله بدوی اقامه شود و خوانده در این مرحله به رای صادره از مرحله بدوی معترض نباشد، رای صادره قطعی می شود. اما ممکن است هریک از طرفین نیز به این موضوع معترض باشد که در این مواقع در مرحله تجدیدنظر رای صادره دوباره مورد بررسی قرار می گیرد. ممکن است رای مرحله بدوی تایید و یا رد شود که در صورت رد، دادگاه تجدید نظر دوباره به موضوع رسیدگی می نماید اما در مورد طرح دعوای تقابل در مرحله تجدید نظر بین حقوقدانان اختلاف نظر وجود دارد اما با توجه به اینکه امکان اقامه دعوای جلب ثالث در مرحله تجدید نظر وجود دارد با توجه به نزدیکی این دو دعوا، نظر بر این است که امکان طرح دعوای تقابل نیز در این مرحله وجود دارد.

مهلت قانونی طرح دعوای متقابل

دعوای تقابل بعد از طرح دعوای خواهان توسط خوانده مطرح می شود و خوانده دعوای تقابل فقط تا پایان جلسه اول دادرسی فرصت جهت طرح این دعوا را دارد.

شرایط رد دعوای متقابل

در صورتی دعوای تقابل خوانده در برابر خواهان مورد قبول واقع می شود که شرایط دعوای تقابل را داشته باشد. در غیر این صورت چنانچه دعوای تقابل با دعوای اصلی دارای ارتباط کامل و یا ناشی از یک منشاء نباشد رد میشود. دادخواست دعوای تقابل باید شرایط عمومی دادخواست اصلی را دارا باشد و در غیر این صورت نیز دادخواست تقابل مورد قبول واقع نمیشود.

مستندات قانونی در مورد دعوای متقابل

• -خوانده می تواند در مقابل ادعای خواهان اقامه دعوا نماید. چنین دعوایی در صورتی که با دعوای اصلی ناشی از یک منشاء بوده یا ارتباط کامل داشته باشد، دعوای متقابل نامیده شده و تواما رسیدگی می شود و چنانچه دعوای متقابل نباشد، در دادگاه صالح به طور جداگانه رسیدگی خواهد شد. بین دو دعوا وقتی ارتباط کامل موجود است که اتخاذ تصمیم در هر یک موثر در دیگری باشد.
• -دادخواست دعوای متقابل باید تا پایان اولین جلسه دادرسی تقدیم شود و اگر خواهان دعوای متقابل را در جلسه دادرسی اقامه نماید، خوانده می تواند برای تهیه پاسخ و ادله خود تاخیر جلسه را درخواست نماید. شرایط و موارد رد یا ابطال دادخواست همانند مقررات دادخواست اصلی خواهد بود.
• -هر دعوایی که در اثنای رسیدگی به دعوای دیگر از طرف خواهان یا خوانده یا شخص ثالث یا از طرف متداعیین اصلی بر ثالث اقامه شود دعوای طاری نامیده می شود. این دعوا اگر با دعوای اصلی مرتبط یا دارای یک منشاء باشد، در دادگاهی اقامه می شود که دعوای اصلی در آنجا اقامه شده است.

هزینه دادرسی در دعوای متقابل

با توجه به اینکه دعوای متقابل خود یک دادخواست کامل می باشد، در این صورت باید با توجه به موضوع دعوا، هزینه دادرسی دادخواست دعوی متقابل با توجه به مالی و غیرمالی بودن آن پرداخت شود.

اشخاص دارای حق طرح دعوای متقابل

برطبق ماده ۱۴۱ قانون آیین دادرسی مدنی، خوانده می‌تواند در مقابل ادعای خواهان اقامه دعوا کند. دعوا متقابل باید الزاماً از سوی خوانده دعوا مطرح شود. خوانده شخصی است که دعوا علیه او اقامه شده که می‌تواند در مقام دفاع، نسبت به اقامه دعوا متقابل اقدام کند. برطبق ماده ۱۳۹ قانون آیین دادرسی مدنی شخص ثالثی که جلب می‌شود، خوانده شمرده می‌شود و تمام مقررات راجع به خوانده درباره وی جاری است. مجلوب ثالث نیز می‌تواند نسبت به اقامه دعوای متقابل علیه جالب اقدام کند. مگر اینکه جلب وی را برای تقویت موضع خود جلب نموده باشد که در این که صورت حکم آن با موردی شخص ثالث برای تقویت موضع یکی از اصحاب دعوا وارد دعوا می‌شود یکی است.

مرجع صالح رسیدگی به دعوای متقابل

دادخواست دعوای متقابل باید به همان دادگاهی که صلاحیت رسیدگی به دعوی اصلی را دارد مطرح شود. اگرچه صلاحیت محلی دعوای متقابل رعایت نشده باشد و این یکی از موارد خاص برخلاف صلاحیت محلی است. در صورتیکه دعوا در شورای حل اختلاف باشد، باید در شورا مطرح شود. اگر در دادگاه باشد دعوای متقابل نیز باید در همان دادگاه مطرح شود. اگر دادخواست دعوی متقابل بر اساس شرایط لازم مطرح نشود و از جهتی دیگر با هم ارتباط کامل نداشته باشند، در این صورت دادگاه اقدام به تفکیک دعاوی مطرح شده می کند. در صورتیکه خود دارای صلاحیت محلی و ذاتی برای رسیدگی به دادخواست متقابل باشد، به طور جداگانه رسیدگی می کند.

نظریه مشورتی قوه قضائیه

هرگاه در قرارداد، طرفین انجام تعهداتی نسبت به یکدیگر را توافق کرده باشند، چنانچه یکی از طرفها دادخواست الزام به انجام تعهدات طرف مقابل را بخواهد و خوانده در دفاع از خویش اظهار بدارد که خواهان تعهدش را انجام تا خوانده نیز تعهدش را انجام دهد، آیا دعوای خواهان قابلیت رسیدگی و استماع دارد یا خیر؟

نظریه مشورتی:

درصورتیکه انجام تعهد یک طرف قرارداد در قبال انجام تعهدات طرف دیگر باشد و دادگاه احراز نماید که به رغم آمادگی خواهان برای اجرای تعهدات خود خوانده از انجام تعهدات متقابل خودداری نموده است، صدور حکم بر الزام خوانده به انجام تعهد در قبال ایفای تعهدات از طرف خواهان بلامانع است و نیاز به دادخواست تقابل ندارد.

جهت مشاهده سایت گروه وکلای حقوقی اوان کلیک کنید

رأی وحدت رویه دیوان عالی کشورشماره 722 در مورد قابلیت استماع دعوی اعسار که مدیون در اثناء رسیدگی به دعوی داین مطرح کرده است.

برطبق ماده 24 قانون آیین دادرسی مدنی و لحاظ مقررات قانون اعسار این است که دعوای اعسار که مدیون در اثناء رسیدگی به دعوای داین مطرح کرده است، قابل استماع است و دادگاه به لحاظ ارتباط آنها باید به هر دو دعوا یکجا رسیدگی و پس از صدور حکم بر محکومیت مدیون در مورد دعوای اعسار وی نیز رأی مقتضی صادر کند.

وکیل پایه یک دادگستری گروه حقوقی آساک

استفاده از مشاوره حقوقی وکیل متخصص و باتجربه در تمام مراحل رسیدگی پرونده های حقوقی و کیفری از اهمیت زیادی برخوردار است. زیرا با انتخاب وکیل و مشاوره حقوقی قبل ازهر اقدام قانونی در وقت و هزینه های دادرسی صرفه جویی میشود و حق و حقوق موکل ضایع نمی شود.

گروه وکلای حقوقی آساک مجموعه ای متخصص از وکلای دادگستری، کارشناسان ارشد حقوق و حقوقدانان می باشد که با ارائه مشاوره های تخصصی، قبول وکالت و مشاوره در دعاوی حقوقی را بر عهده می گیرند.

سئوالات و مشکلات حقوقی خود را با وکیل دادگستری تهران، وکیل دادگستری مشهد، وکیل دادگستری قم، وکیل دادگستری کرج مربوط به وکلای گروه حقوقی آساک مطرح نمائید تا در کوتاهترین زمان ممکن پاسخگوی شما باشند.